Thấm nhuần lời dạy của V.I Lênin “Một cuộc cách mạng chỉ có giá trị khi nào nó biết tự vệ”, ngay từ khi ra đời và trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn quan tâm xây dựng, củng cố công cụ bạo lực của cách mạng để chống bọn mật thám, chỉ điểm, bọn tờ-rốt-kít, trừ gian, diệt ác, trấn áp bọn lưu manh côn đồ, trấn áp tội phạm, bảo vệ Đảng, Nhà nước và nhân dân, bảo vệ cơ sở, phong trào cách mạng”.
Trong cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930 - 1931), “Đội Tự vệ đỏ” được thành lập để hỗ trợ và bảo vệ quần chúng nổi dậy đấu tranh chống chính quyền tay sai của đế quốc; bảo vệ cán bộ, giữ gìn an ninh trật tự.
Đầu năm 1940, Trung ương Đảng chủ trương thành lập “Ban Công tác đội” làm nhiệm vụ bảo vệ An toàn khu (ATK), bảo vệ cán bộ cao cấp của Đảng.
Ngày 15/5/1945, Xứ uỷ Bắc kỳ thành lập “Đội danh dự trừ gian” do Xứ uỷ trực tiếp chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ diệt trừ bọn Việt gian đầu sỏ và vũ trang tuyên truyền, chiến đấu khi cần thiết.
Ngày 04/6/1945, Tổng bộ Việt Minh tuyên bố thành lập khu giải phóng. Ngay sau đó, các tổ chức “Đội trinh sát”, “Đội hộ lương diệt ác” lần lượt ra đời cùng với “Đội tự vệ đỏ”, “Ban Công tác đội” và “Đội danh dự trừ gian” làm nhiệm vụ thủ tiêu lực lượng của phát xít Nhật, trừ khử bọn Việt gian, trừng trị bọn lưu manh, bảo vệ chính quyền cách mạng. Đây chính là các tổ chức tiền thân của Công an nhân dân Việt Nam.
Ngày 19/8/1945, cuộc Tổng khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội. Cùng với việc đập tan các cơ quan đàn áp của địch và thiết lập chính quyền cách mạng. Ở các tỉnh Bắc Bộ đã lập “Sở Liêm phóng”, Trung Bộ lập “Sở Trinh sát”, Nam Bộ lập “Quốc gia tự vệ cuộc”.
Tuy tên gọi ở ba miền khác nhau, nhưng các tổ chức đầu tiên của Công an nhân dân đều có chung nhiệm vụ trấn áp phản cách mạng, giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân.
Từ đó đến nay, ngày 19/8/1945 được xác định là Ngày truyền thống Công an nhân dân (CAND) Việt Nam. Và ngày 12/12/2005, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký Lệnh số 30/2005/L-CTN công bố Luật CAND, trong đó quy định: “Ngày 19 tháng 8 hằng năm là Ngày truyền thống của CAND và là Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” (Điều 11, Chương I, Luật CAND).
Công an nhân dân trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954)
Ngay sau Cách mạng tháng 8 thành công, Chính quyền cách mạng non trẻ vừa mới thành lập đã phải đương đầu với những thử thách cực kỳ nghiêm trọng, vận mệnh của dân tộc như “Ngàn cân treo sợi tóc”. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng Công an đã là một trong những lực lượng nòng cốt trong cuộc đấu tranh chống phản cách mạng. Lực lượng đã tiến hành bóc gỡ nhiều tổ chức phản động, bảo vệ Đảng, chính quyền và thành quả cách mạng. Đặc biệt, ngày 12/7/1946, Nha Công an Trung ương đã khám phá vụ án phản cách mạng ở Số 7 phố Ôn Như Hầu Hà Nội (nay là phố Nguyễn Gia Thiều); phối hợp với các lực lượng vũ trang và nhân dân đồng loạt tấn công, bóc gỡ 40 trụ sở Quốc dân Đảng, bắt trên 100 tên phản động, đập tan âm mưu đảo chính, lật đổ chính quyền cách mạng của thực dân Pháp và bọn phản động.
Trong vùng địch tạm chiếm, lực lượng Công an đã xây dựng cơ sở nắm tình hình, tham gia trừ gian, diệt ác, trấn áp bọn mật thám, phản động nguy hiểm; tổ chức nhiều trận đánh, đưa người vào hàng ngũ địch, nắm được nhiều tin tức có ý nghĩa chiến lược phục vụ công tác đánh địch.
Những hoạt động đó đã góp phần đẩy mạnh phong trào cách mạng, phát huy khí thế của quần chúng, thúc đẩy thêm sự tan rã của địch, tạo điều kiện giành chính quyền về tay nhân dân. Giai đoạn này xuất hiện nhiều gương chiến đấu dũng cảm, mưu trí, kiên cường của cán bộ, chiến sĩ công an, tiêu biểu như anh hùng liệt sỉ Nguyễn Thị Lợi- người nữ điệp báo anh hùng - quê quán Khánh Hòa, Châu phú, An giang; đồng chí Võ Thị Sáu, đội viên công an xung phong quận Đất Đỏ - Bà Rịa…
Đồng chí Nguyễn Thị Lợi, sinh năm 1913, là người phụ nữ - người chiến sỉ tình báo bản lĩnh, thông minh, kiên trung, gan dạ. Người đã cùng Tổ điệp báo A16 tương kế tựu kế để ngày 27-9-1950 chị xách va ly chứa 30 kg thuốc nổ lên Thông báo hạm Amyot D'Inville của thực dân Pháp và sau đó kích nổ… Tiếng nổ vang dội làm rung chuyển cả vùng biển Sầm Sơn. Thông báo hạm Amyot D'Inville bị nổ tung, mang theo hơn 200 sĩ quan binh lính Pháp và tay sai cùng hàng trăm tấn vũ khí, quân trang đã nằm lại nơi đáy biển. Đồng chí nữ điệp báo - Nguyễn Thị Lợi đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và anh dũng hy sinh.Chiến công và sự hy sinh thầm lặng của chị đã trở thành giai thoại của ngành tình báo Việt Nam.
Chị Võ Thị Sáu sinh ra trong gia đình nghèo ở xã Phước Thọ, quận Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa. Năm 1947, chị làm liên lạc cho đội công an xung phong quận Đất Đỏ.
Với trí thông minh và năng khiếu trinh sát Võ Thị Sáu đã phát hiện tên Sáu Thoại làm gián điệp cho Pháp và tên Sơn phản bội, âm mưu đưa Pháp về đánh úp căn cứ của đội công an xung phong.
Biết rõ tên cai tổng Tòng là Việt gian khét tiếng gian ác, Chị Võ Thị Sáu đã đề xuất với Công an quận Đất Đỏ phương án diệt y ngay tổng hành dinh. Tháng 05/1948, Võ Thị Sáu trà trộn cùng tốp người làm căn cước mang theo trái lựu đạn “mãng cầu” vào nhà làm việc của tên cai tổng Tòng rút chốt lựu đạn ném thẳng vào y và hô “Việt minh tấn công” rồi chạy ra ngoài. Lựu đạn nổ, cai tổng Tòng bị thương nặng, làm cho bọn tề và quân lính khiếp sợ.
Tháng 02/1950, trong phiên chợ giáp Tết Canh Dần, Võ Thị Sáu táo bạo dùng lựu đạn tiêu diệt 02 tên Cả Đai và Cả Suốt ác ôn có nhiều tội ác với nhân dân. Mặc dù đã được đồng đội yểm trợ, nhưng do quân địch đông nên Chị bị địch bắt đưa về giam giữ tại khám Chí Hòa (Sài Gòn).Trong nhà tù, chị vẫn giữ kiên trung, không khai báo, luôn lạc quan yêu đời. Không khuất phục được Chị bọn thực dân Pháp đưa Chị ra tòa đại hình xét xử và đưa chị ra Côn Đảo để hành hình vào ngày 23/01/1952.
Trước lúc hy sinh, kẻ thù đưa một vị linh mục đến làm lễ rửa tội cho Chị nhưng Võ Thị Sáu từ chối và nói: “Tôi không có tội. Nếu cha muốn rửa tội xin hãy rửa cho những kẻ sắp giết tôi đây”. Không cần bịt mắt, hiên ngang Chị nhìn thẳng vào họng súng kẻ thù, hát vang bài Tiến quân ca rồi hô to Hồ Chí Minh muôn năm! Việt Nam độc lập muôn năm!.
Trên khắp các chiến trường, trong các chiến dịch lớn lực lượng Công an đã phối hợp với lực lượng Quân báo tổ chức tốt công tác nắm tình hình, bảo vệ bí mật quân sự, bảo vệ an toàn giao thông liên lạc và các cuộc hành quân, trú quân của bộ đội, bảo vệ an toàn lãnh tụ và các cơ quan đầu não. Đáng chú ý, năm 1954, lực lượng Công an đã khống chế, sử dụng toán gián điệp ở Thái Nguyên để thu thập tin tức, tình hình của địch, phục vụ tích cực cho chiến dịch Điện Biên Phủ.
Trải qua 9 năm kháng chiến đầy gian khổ, hy sinh, lực lượng Công an luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, mưu trí, dũng cảm chiến đấu, lập nhiều chiến công thầm lặng nhưng vô cùng oanh liệt, đấu tranh làm thất bại mọi hoạt động gián điệp, do thám của thực dân Pháp xâm lược; đập tan âm mưu hoạt động đảo chính, lật đổ chính quyền dân chủ nhân dân của các thế lực tay sai phản động; bảo vệ tuyệt đối an toàn khu căn cứ địa cách mạng và các cơ quan đầu não của Đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân; giữ gìn trật tự an ninh, bảo vệ tính mạng, tài sản và cuộc sống của nhân dân.
Công an nhân dân trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954 - 1975)
Sau ngày hoà bình lập lại ở miền Bắc, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai ráo riết tuyển chọn, huấn luyện, sử dụng bọn tình báo, gián điệp cài cắm vào những địa bàn quan trọng và vùng mới giải phóng; đồng thời tung hàng trăm toán gián điệp, biệt kích móc nối với tàn quân phỉ và bọn phản động âm mưu hoạt động bạo loạn, lật đổ chính quyền cách mạng.
Sau khi Hiệp định Genève có hiệu lực Mỹ và Pháp lợi dụng một số điều khoản để dụ dỗ, cưỡng ép, sử dụng bọn phản động lợi dụng đạo Thiên Chúa dùng thần quyền, giáo lý mê hoặc, lừa phỉnh, cưỡng ép hàng chục vạn người di cư vào Nam, âm mưu gây ảnh hưởng chính trị xấu cho ta, đồng thời chuẩn bị điều kiện để tung gián điệp, biệt kích ra phá hoại miền Bắc.
Từ tháng 11/1959 đến tháng 12/1959, lực lượng CAND đã phối hợp với Quân đội nhân dân đập tan âm mưu gây bạo loạn, cướp chính quyền tại tỉnh Hà Giang, làm tan rã lực lượng phản động gồm 1.112 tên phỉ, tiêu diệt, bắt sống 152 tên, gọi hàng 139 tên, thu 335 súng các loại. Đấu tranh bóc gỡ nhiều mạng lưới gián điệp của Pháp cài lại và bắt gọn hầu hết các toán gián điệp, biệt kích của Mỹ và tay sai tung ra phá hoại miền Bắc.
Từ năm 1961 đến năm 1970, lực lượng Công an đấu tranh triệt phá 78 toán gián điệp, biệt kích, bắt giữ 463 tên, thu nhiều tấn vũ khí, chất nổ, và nhiều phương tiện hoạt động khác, bảo vệ tuyệt đối an toàn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cơ sở kinh tế, cơ quan, xí nghiệp, các công trình quốc phòng, an ninh, công trình văn hoá - xã hội, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tính mạng, tài sản của nhân dân.
Với tinh thần “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”, trước yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng miền Nam, lực lượng Công an miền Bắc đã tuyển chọn, huấn luyện, đưa hàng vạn cán bộ, chiến sĩ Công an cùng hàng trăm tấn vũ khí, tài liệu, phương tiện thông tin liên lạc chi viện cho An ninh miền Nam; sát cánh cùng với lực lượng An ninh miền Nam tiến hành công tác bảo vệ Đảng, bảo vệ Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và khu căn cứ cách mạng; tổ chức nhiều trận đánh tiêu diệt địch ngay trong sào huyệt của chúng, trấn áp bọn phản động, trừng trị bọn ác ôn; phá tan nhiều kế hoạch tình báo của Mỹ Ngụy; bắt và vô hiệu hóa toàn bộ bọn gián điệp cài lại ở miền Nam theo con đường trao trả tù binh.
Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Trung ương Cục và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, lực lượng An ninh miền Nam đã phát động sâu rộng phong trào “Bảo mật phòng gian”; phối hợp với các lực lượng vũ trang trên khắp các chiến trường, mở nhiều chiến dịch, bẻ gãy các cuộc tấn công, lấn chiếm của địch bảo vệ tuyệt đối an toàn các khu căn cứ, cơ quan đầu não của cách mạng. Lực lượng điệp báo, tình báo CAND đã chui sâu, leo cao, vào tận hang ổ của địch, thu thập nhiều tin tức tình báo có giá trị chiến lược, chiến thuật, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ, tiến tới cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Công an nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (từ năm 1975 đến nay)
Ngày 30/4/1975, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, đất nước được hoà bình, thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.Nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho toàn Đảng, toàn dân ta lúc này là phải nhanh chóng khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân.Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng CAND đã tích cực tham gia xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng ở vùng mới giải phóng, tổ chức quản lý, cải tạo số ngụy quân, ngụy quyền, nhân viên của chế độ cũ, truy quét tàn quân địch, đấu tranh làm tan rã các tổ chức FULRO, bắt hàng ngàn tên, bóc gỡ hàng trăm khung chính quyền ngầm của địch; chủ động đấu tranh bóc gỡ toàn bộ mạng lưới gián điệp, tình báo của đế quốc Mỹ và tay sai cài lại theo kế hoạch hậu chiến; bắt gọn hàng trăm toán gián điệp, biệt kích của các thế lực thù địch từ bên ngoài xâm nhập vào Việt Nam. Đặc biệt, trong 2 năm (1976 - 1977), lực lượng CAND đã đấu tranh, khám phá tổ chức phản động “Mặt trận Quốc gia giải phóng Việt Nam”, bắt 1.395 tên, trong đó có nhiều tên tự phong “Quốc trưởng”, “Thủ tướng”. Trong 4 năm (1981 - 1984), lực lượng Công an đã đấu tranh đập tan tổ chức phản động do Lê Quốc Túy và Mai Văn Hạnh cầm đầu.
Được sự giúp đỡ của tình báo lục quân Thái lan, và các thế lực thù địch khác, chúng âm mưu xây dựng lực lượng vũ trang hoạt động cướp chính quyền ở các tỉnh Tây Nam bộ. Theo chỉ đạo của Túy, Hạnh sau khi toán biệt kích đầu tiên thâm nhập thành công, chúng sẽ ẩn náu tại tỉnh Minh Hải. Sau đó lần lượt đưa các toán khác về cùng với vũ khí, phương tiện trang bị cho lực lượng và số phản động trong nước nhằm xây dựng và phát triển tổ chức. Chúng thành lập quân khu B gồm một số tỉnh miền Đông Nam Bộ; thành lập quân khu Sài Gòn – Chợ Lớn; thành lập liên tỉnh xứ; lập tiểu đoàn 124 để đánh chiếm các trại cải tạo, cướp tù nhân để thành lập lữ đoàn; lập 06 đại đội độc lập và 01 biệt đội phá hoại, ám sát nằm trong quân khu Sài Gòn – Chợ Lớn.
Nắm được âm mưu, ý đồ của địch, Bộ Công an đã xác lập chuyên án chỉ đạo lực lượng An ninh và Công an các tỉnh có liên quan tương kế tựu kế, dùng địch để đánh địch. Giương bẫy bắt gọn các toán gián điệp xâm nhập về, thu toàn bộ trang bị vũ khí, điện đài; Thông qua việc địch móc nối với lực lượng bí mật trong nội địa, ta điều tra, bóc gỡ toàn bộ mạng lưới của chúng.Từng bước tìm hiểu âm mưu chiến lược, âm mưu cụ thể và kế hoạch hoạt động của địch để chủ động đối phó, ngăn chặn trước khi chúng hành động.
Trong thời gian 04 năm (1981 – 1984) thực hiện chuyên án, lực lượng Công an đã đấu tranh một cách sáng tạo khôn khéo buộc kẻ địch xâm nhập theo kế hoạch của ta với 17 chuyến, 30 lượt tàu vào, ra bằng đường biển vào vùng biển Cà Mau theo đúng bãi đỗ và kế hoạch ta đã vạch sẵn đã bắt và diệt 126 tên gián điệp biệt kích xâm nhập, thu hơn 132 tấn vũ khí, gần 300 triệu đồng Việt Nam giả, 9.300 đô la Mỹ, 12 bộ điện đài, phá 10 tổ chức phản động, bắt 996 tên và 1.070 tên ra hàng, đầu thú.
Thắng lợi của chuyên án là chiến công vô cùng to lớn của lực lượng CANDVN, trong đó có phần đóng góp quan trọng của lực lượng Công an An giang. Ý nghĩa của nó cũng vô cùng to lớn, mang tầm chiến lược không chỉ về mặt nghiệp vụ mà còn có giá trị lịch sử hết sức quan trọng. Đây là thắng lợi của trí tuệ, bản lĩnh và sự sáng tạo của lực lượng Công an Việt Nam.
Trong sự nghiệp đổi mới, lực lượng CAND đã tham mưu giúp Đảng, Nhà nước và cấp ủy, chính quyền các cấp triển khai, thực hiện tốt các Nghị quyết của Đảng về công tác Công an trong tình hình mới. Tổ chức thực hiện có hiệu quả “Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia”, “Chương trình quốc gia phòng chống tội phạm”. Xây dựng thế trận an ninh nhân dân và thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh. Tham mưu đề xuất và trực tiếp giải quyết nhiều vụ, việc phức tạp liên quan đến vấn đề tôn giáo, dân tộc, an ninh kinh tế, an ninh nông thôn, an ninh văn hóa - tư tưởng. Phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng nghiệp vụ, bảo vệ an toàn tuyệt đối các sự kiện chính trị, văn hoá, xã hội trọng đại của đất nước. Chủ động phòng ngừa và liên tục mở nhiều đợt tấn công, truy quét tội phạm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức. Phá rã nhiều băng nhóm tội phạm hoạt động theo kiểu “xã hội đen” bắt giữ, xử lý hàng trăm tên tội phạm nguy hiểm. Điều tra, khám phá nhiều vụ án ma túy lớn, ngăn chặn và đẩy lùi nhiều loại tệ nạn xã hội, từng bước lập lại trật tự kỷ cương góp phần tạo môi trường chính trị, xã hội ổn định, phục vụ tốt sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và quá trình hội nhập quốc tế.
Sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, lực lượng CAND đã có bước phát triển mạnh mẽ, không ngừng lớn mạnh về mọi mặt và đạt được những thành tựu quan trọng. Lực lượng CAND đã chủ động phối hợp tham mưu với Đảng, Nhà nước gắn kết chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; kết hợp an ninh, quốc phòng với kinh tế, đối ngoại; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân; chủ động tích cực mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế; thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện với cơ quan an ninh, tình báo, cảnh sát các nước và các tổ chức quốc tế; vận dụng linh hoạt các biện pháp nghiệp vụ; giữ vững ổn định chính trị, không để bị động, bất ngờ; không để hình thành tổ chức chính trị đối lập trong nội địa; không để xảy ra khủng bố, phá hoại; xử lý có hiệu quả các tình huống phức tạp về an ninh, trật tự, không để lan rộng, kéo dài; đổi mới phương thức đấu tranh phòng, chống tội phạm, tập trung đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm mới, tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, tội phạm môi trường, tội phạm sử dụng công nghệ cao…; kiềm chế gia tăng tội phạm, giữ vững trật tự, an toàn xã hội bảo đảm cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân.
****************
Ở An Giang, ngay từ năm 1942 bên cạnh việc thành lập Mặt trận Việt Minh, lực lượng tự vệ cũng được phát triển ở nhiều nơi làm nòng cốt trong phong trào võ trang của quần chúng làm nhiệm vụ tuyên truyền kêu gọi các gia đình có con em làm việc cho giặc trở về với nhân dân; theo dõi các hoạt động của bọn phản cách mạng; bảo vệ các cuộc hội họp mittinh của quần chúng, bảo vệ cán bộ đi hoạt động.
Trong thời điểm hào hùng của những ngày tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân, từ ngày 22/8 đến 26/8 bộ máy thống trị của chế độ thực dân phong kiến từ tỉnh đến xã ở 2 tỉnh Long Xuyên, Châu Đốc hoàn toàn bị sụp đổ. Chính quyền cách mạng được thành lập.
Trong thời điểm lịch sử ấy, các đơn vị tự vệ được tổ chức thành 2 lực lượng công cụ bạo lực của Đảng: Quốc gia tự vệ cuộc và Cộng hòa vệ binh.
Ngày 29/8/1945 Quốc gia tự vệ cuộc chính thức được thành lập. Đó cũng chính là ngày truyền thống của lực lượng Công an tỉnh An giang.
Bác Hồ kính yêu đã dạy: “Nhân dân ta có hai lực lượng. Một là quân đội để đánh giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn hòa bình.Một lực lượng nữa là công an, để chống kẻ địch trong nước, chống bọn phá hoại.
Có lúc chiến tranh, có lúc hòa bình.Lúc chiến tranh thì quân đội đánh giặc, lúc hòa bình thì tập luyện. Còn công an thì phải đánh địch thường xuyên, lúc chiến tranh có việc, lúc hòa bình lại càng nhiều việc. Còn chủ nghĩa đế quốc, còn giai cấp bóc lột là còn bọn phá hoại”.
Thật đúng vậy! Sau chiến thắng lịch sử 30/4/1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, những tưởng đất nước hòa bình, độc lập nhân dân sẽ được sống trong yên bình, hạnh phúc. Song, có thể nói giai đoạn này tình hình ANTT vô cùng phức tạp và nhiệm vụ của lực lượng Công an nói chung và lực lượng Công an An giang cũng rất nặng nề.
Ở An giang, bên cạnh việc tổ chức đăng ký trình diện, giáo dục cải tạo cho hơn 48 ngàn ngụy quân, ngụy quyền, đảng phái phản động, chính quyền Cách mạng và lực lượng Công an còn phải đối mặt với những khó khăn thách thức mới do bọn tàn quân tử thủ, bọn phản cách mạng gây ra.
Các tổ chức vũ trang: “Đảng khăn trắng” của số phản động lợi dụng dân tộc Khmer; “Đảng Lạc Long Quân phục quốc” và gần 50 tổ chức phản động khác ra sức tập hợp lực lượng hình thành tổ chức với quyết tâm lật đổ chính quyền cách mạng còn non trẻ. Song, tất cả chúng đã lần lượt bị xóa sổ. “Rình rang” nhất trong số này là tổ chức “Sư đoàn 5 Thanh Long” chúng âm mưu bạo loạn vũ trang dịp tết 1977 nhưng đã bị ta phá tan, bắt giữ hàng trăm tên, thu giữ hàng trăm vũ khí các loại.
Để có những chiến công xuất sắc đó, nhiều cán bộ công an đã dũng cảm hóa thân vào tận hang hùm bắt nhiều “cọp dữ”. Tiêu biểu có đồng chí Trương Thành Long - cán bộ Phòng chấp pháp (Phòng an ninh điều tra ngày nay) đã đóng vai tàn quân xâm nhập vào tổ chức phản cách mạng Sư đoàn 5 Thanh Long - giúp ta nắm chắc tình hình, vạch kế hoạch đấu tranh tiêu diệt chúng; đồng chí Trần Thanh Nga – người nữ trinh sát dũng cảm đã kiên trì đeo bám và bắt sống tên Khâm - đại tá tự phong của tổ chức “lực lượng cứu nguy dân tộc”; đồng chí Phan Thị Phong Lan – Trinh sát Bảo vệ chính trị mặc dù chân yếu tay mềm nhưng đã lần lượt khống chế, bắt sống 03 tên phản động, sau khi theo dõi chúng trên chuyến xe từ Long xuyên đến Núi sam – Châu đốc.
Trong chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam nhiều tập thể, cá nhân thuộc lực lượng Công an đã chiến đấu dũng cảm, kiên cường lập nên nhiều chiến công xuất sắc. Tiêu biểu có 07 đơn vị được tuyên dương danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân: Công an huyện Phú Châu (Tân Châu – An Phú), Công an huyện Tịnh Biên, Công an xã Nhơn Hưng (Tịnh Biên), Công an xã Vĩnh Hội Đông, Công an xã Phú Hội, Đồn Công an Thị trấn An phú (huyện An phú), Phân trại Cải tạo Núi Cấm) và nhiều tổ chức, cá nhân được tặng thưởng Huân chương chiến công các loại.
Đáng ngợi khen nhất là đồng chí Trương Thị A (Lan)- Trưởng Công an xã Vĩnh Hội Đông – tuy là nữ nhưng đồng chí luôn là người chỉ huy xông xáo, gan dạ trong suốt 23 trận đánh lớn nhỏ. Mùa nước nổi nhiều lúc đồng chí phải ngâm mình dưới nước trong công sự suốt ngày đêm, chịu đói, chịu khát lãnh đạo lực lượng chiến đấu, kiên cường đánh trả đẩy lui nhiều đợt tấn công của địch, giữ vững trận địa. Đồng chí và đồng đội đã tiêu diệt gần 70 tên, bắt sống 9 tên và làm bị thương hàng chục tên khác, thu nhiều vũ khí các loại.
Trong giai đoạn này lực lượng Công an An Giang cũng đã bóc gở và phối hợp cùng các lực lượng chức năng của Bộ sử dụng khéo léo các biện pháp nghiệp vụ, phá rã nhiều vụ án gián điệp của các tổ chức phản động lưu vong xâm nhập như “Mặt trận dân tộc Việt Nam phục quốc” của Nguyễn Văn Chức; “Liên đảng Cách mạng Việt Nam” do Hoàng Việt Cương cầm đầu; “Đảng nhân dân hành động” của Nguyễn Sỉ Bình; “Hội đồng Việt Nam cho một Việt Nam tự do” của Lê Phước Sang, “Chính phủ Cách mạng Việt Nam tự do” của Nguyễn Hữu Chánh… Đáng chú ý, tháng 5/1981 An Giang là xuất phát điểm đầu tiên phát hiện toán gián điệp của tổ chức “Mặt trận thống nhất các lực lượng yêu nước giải phóng Việt Nam” do Lê Quốc Túy – Mai Văn Hạnh cầm đầu, góp phần lần ra sợi chỉ mỏng manh phục vụ Bộ Công an khám phá một chuyên án gián điệp lớn.
Trên lĩnh vực Trật tự an toàn xã hội, phạm pháp hình sự giai đoạn này tăng một cách đáng lo ngại. Sau 30/4/1975, qua thời gian nằm im nghe ngóng, bọn tội phạm từng bước hoạt động trở lại. Năm 1976 – 1977 số vụ phạm pháp hình sự đã tăng lên 2.566 vụ, trong khi năm 1975 chỉ xảy ra vài chục vụ. Đáng chú ý có 5 vụ hoạt động chính trị dưới dạng hình sự, chúng cướp của dân để nuôi bọn tàn quân phản động. Lực lượng Công an An giang đã nhanh chóng điều tra khám phá hầu hết các vụ án lớn, nhỏ tiêu diệt nhiều băng đảng cướp có vũ trang khét tiếng vang danh từ thời Mỹ, ngụy. Những tên cướp đầu sỏ, đặc biệt nguy hiểm như: Bạch Hải Đường, Sang Búa, Bảy Khê, Tư Rỗ, Bảy Thép… lần lượt bị bắt hoặc bị tiêu diệt, trật tự kỷ cương xã hội từng bước được vãn hồi, nhân dân yên tâm lao động sản xuất và ngày càng tin tưởng vào chính quyền cách mạng.
Từ Đại hội VI của Đảng đến nay, cả nước tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới tạo ra nhiều thời cơ thuận lợi lớn nhưng nguy cơ, thách thức cũng không nhỏ. Các thế lực thù địch tăng cường thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” với nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; triệt để lợi dụng các vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền tăng cường các hoạt động tuyên truyền, phá hoại về tư tưởng, xuyên tạc, kích động, vu cáo, bóp méo lịch sử, phủ nhận thành quả cách mạng, nói xấu Đảng, Nhà nước. Triệt để khai thác, thổi phồng những khó khăn, khuyết điểm của các ngành, các cấp để tác động vào tư tưởng, vào lòng tin của cán bộ, nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng.
Từ bên ngoài, tình hình chính trị Campuchia luôn tiềm ẩn nhiều nhân tố bất ổn, tác động không ít đến an ninh nước ta; các đảng phái đối lập, các hội, nhóm KKK triệt để lợi dụng vấn đề biên giới, lãnh thổ, dân tộc để chống phá chính quyền Campuchia và Việt Nam. Chúng lập các đài phát thanh dọc biên giới để tuyên truyền, tác động tư tưởng ly khai, đòi tự trị, vu cáo Việt Nam phân biệt đối xử, đàn áp, giết người Khmer, âm mưu quốc tế hóa vấn đề người Khmer Krôm; bài xích Việt kiều và kích động hận thù dân tộc.
Bên trong, số cực đoan lợi dụng dân tộc ở 02 huyện Tri Tôn, Tịnh Biên kích động người dân Khmer lấy cớ khiếu kiện đất đai nhưng thực chất là để gây rối chính trị, nhiều đối tượng quá khích sẳn sàng chống trả, tấn công lực lượng làm nhiệm vụ. Số cực đoan lợi dụng PGHH do Lê Quang Liêm cầm đầu, tán phát tài liệu xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng, vu cáo, hạ uy tín, tranh giành ảnh hưởng với Ban Trị sự Trung ương PGHH, lôi kéo, kích động số tín đồ nhẹ dạ cả tin “tuyệt thực”, “tự thiêu” nhằm gây rối ANTT và chống người thi hành công vụ; kích động tiến hành “cuộc cách mạng” để “đấu tranh giành lại tự do”; “xóa bỏ chế độ cộng sản”…Trong nội bộ, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” bộc lộ ngày càng rõ nét, một số cán bộ, đảng viên, nhân sỉ trí thức thể hiện quan điểm trái chiều, hoài nghi vào sự lãnh đạo của Đảng.
Trước tình hình đó, Công an An Giang đã tham mưu phục vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh chủ động có kế hoạch, đối sách phù hợp, vừa giữ vững mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, giúp đỡ lẫn nhau với các lực lượng chức năng Vương quốc Kampuchia, nhất là 2 tỉnh Kan đal và Tà keo, vừa xử lý kịp thời những vấn đề nổi lên, đấu tranh làm thất bại các hoạt động phá hoại của các tổ chức phản động lưu vong, các đối tượng cực đoan lợi dụng tôn giáo, dân tộc đẩy lùi và vô hiệu hóa mọi âm mưu, hoạt động phá hoại của kẻ thù; ngăn chặn có hiệu quả hoạt động của các đối tượng cực đoan lợi dụng tôn giáo, dân tộc, chủ động phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với hoạt động chống đối của các phần tử bất mãn, quá khích làm giảm tư tưởng cực đoan, chống đối, buộc chúng co cụm không dám công khai móc nối hình thành lực lượng hoạt động chống đối; góp phần giữ vững ổn định chính trị.
Bên cạnh đó, với vai trò nòng cốt trong việc giữ gìn TTATXH, lực lượng Công an toàn tỉnh đã triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Nghị quyết 09/CP và chương trình Quốc gia phòng chống tội phạm, phòng chống ma túy và các chủ trương khác của Chính phủ trên lĩnh vực an ninh trật tự. Chủ động mở rất nhiều cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, đi đôi với phát động mạnh mẽ phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm và tệ nạn xã hội. Đấu tranh làm giảm phạm pháp hình sự, hầu hết các vụ án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đều được điều tra khám phá; các băng, nhóm côn đồ hoạt động theo kiểu xã hội đen đều bị triệt xóa. Điển hình, đã triệt xóa đường dây làm, tàng trữ và tiêu thụ gần 1 tỷ tiền giả; phá chuyên án trộm cắp máy tính trong các trường học ở ĐBSCL một chuyên án lớn do Bộ Công an xác lập; phá nhanh chuyên án cướp hàng trăm lượng vàng ở tiệm vàng Quốc Thắng, huyện Tịnh Biên… Cũng tại tiệm vàng này sau đó xảy ra vụ trộm cũng hàng trăm lượng vàng, lực lượng Công an đã khám phá nhanh, điều tra truy xét mở rộng phát hiện thêm một băng trộm chuyên nghiệp liên tỉnh bắt nhiều đối tượng và chúng khai nhận đã gây ra hàng chục vụ trộm tiệm vàng với tài sản trên 2.000 lượng vàng…
Được sự quan tâm lãnh chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo Bộ Công an, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự phối hợp giúp đỡ thiết thực, hiệu quả của các ban, ngành, đoàn thể, nhất là QĐND, 40 năm qua lực lượng Công an An giang đã không ngừng trưởng thành về mọi mặt, luôn nổ lực vượt qua mọi khó khăn thử thách, chủ động nắm chắc tình hình, phòng ngừa, đấu tranh làm thất bại các âm mưu, ý đồ phá hoại của các thế lực thù địch, không để xảy ra các tình huống bất ngờ, đột xuất. Trật tự an toàn xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, phạm pháp hình sự từng bước được kiềm chế, tai nạn giao thông được kéo giảm đáng kể, lực lượng ngày càng trưởng thành và không ngừng lớn mạnh về mọi mặt.
Thực tế đã chứng minh, trong bất cứ giai đoạn cách mạng nào lực lượng Công an An Giang cũng luôn thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần kiên quyết tấn công tội phạm, mưu trí dũng cảm trong chiến đấu, tận tụy với công việc, giữ nghiêm kỷ luật; phối hợp chặt chẽ với các ngành, đoàn thể đặc biệt là Quân đội nhân dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Trong bất cứ giai đoạn nào cũng có những tập thể, cá nhân anh hùng, điển hình tiêu biểu, xứng đáng là thanh bảo kiếm của Đảng, là một trong những công cụ sắc bén của Nhà nước.
Trong giai đoạn hiện nay, tình hình thế giới khu vực đang có những biến động phức tạp, khó lường. Các thế lực thù địch vẫn tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động “Diễn biến hòa bình”, triệt để lợi dụng vấn đề tôn giáo, dân tộc, dân chủ, nhân quyền tác động để chúng ta “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Nguy cơ xung đột vũ trang, tranh chấp trên biển, đảo và thềm lục địa Việt Nam vẫn chưa được loại trừ; những yếu kém trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, nạn tham nhũng, tiêu cực… đã và đang ít nhiều tác động đến lòng tin của nhân dân đối với đảng và chế độ; các loại tội phạm hình sự, kinh tế, ma túy, các băng ổ nhóm lưu manh, côn đồ, các loại tệ nạn xã hội lợi dụng những kẻ hở của pháp luật để gia tăng hoạt động… tạo ra những phức tạp mới đối với nhiệm vụ giữ vững ANQG, TTATXH và đặt ra cho lực lượng Công an nói chung, Công an An Giang nói riêng nhiệm vụ hết sức nặng nề.
Phát huy truyền thống vẻ vang của lực lượng, Công an An Giang luôn khẳng định lòng tin và sự trung thành tuyệt đối với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, chấp hành nghiêm kỷ luật, không ngừng nêu cao cảnh giác trước âm mưu thâm hiểm của kẻ thù; chủ động đấu tranh ngăn chặn và làm thất bại mọi âm mưu hoạt động phá hoại của các thế lực thù địch; phòng ngừa, trấn áp mạnh hoạt động của các loại tội phạm, tệ nạn xã hội, góp phần giữ vững ổn định chính trị, làm chuyển biến tích cực TTATXH góp phần giữ gìn tốt cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân, xây dựng lực lượng nề nếp chính qui, có tư thế, lễ tiết tác phong lịch sự tạo hình ảnh đẹp của người chiến sĩ công an trong mắt nhân dân để Công an An Giang mãi mãi xứng đáng là con em yêu quý của nhân dân./.
